Khái Niệm Chống Cháy Lan - Chống cháy – Chịu nhiệt – Co rút khi đốt

Trong lĩnh vực vật liệu xây dựng, cơ khí và cách nhiệt, các thuật ngữ như chống cháy lan, chống cháy, chịu nhiệt thường bị hiểu nhầm hoặc dùng thay thế cho nhau. Tuy nhiên, mỗi khái niệm mang ý nghĩa và ứng dụng khác biệt rõ ràng. Bên cạnh đó, có những sản phẩm khi đốt bị co rút lại, nhìn như bị cháy, nhưng thực chất vẫn được phân loại là vật liệu chống cháy.
1.  Chống cháy lan là gì?
Chống cháy lan (Fire Spread Resistance) là khả năng ngăn lửa lan rộng ra xung quanh khi có cháy xảy ra.

• Tiêu chuẩn: EN 13501, ASTM E84, ISO 5658-2
• Ứng dụng: Vật liệu tường, trần, sàn, vách ngăn, ống dẫn gió, hệ thống cáp điện…
• Cách đánh giá: Tốc độ lan lửa, lượng khói sinh ra, khả năng bắt cháy của vật liệu.
• Ví dụ: Một tấm vật liệu dù có thể bị đốt cháy tại chỗ nhưng không cho lửa lan truyền theo diện rộng → đạt chuẩn chống cháy lan.

• Tiêu chuẩn: TCVN 9311, ASTM E119, EN 1364, ISO 834
• Đặc điểm:
  • Có thể bị cháy bề mặt, nhưng vẫn duy trì cấu trúc chịu lực (ví dụ: vách tường vẫn đứng vững).
  • Có thể giãn nở, nứt vỡ lớp ngoài, nhưng không truyền lửa sang bên kia.
• Đơn vị đo: Phút (thường là 30, 60, 90, 120 phút…).
• Ví dụ: Cửa thép chống cháy 90 phút nghĩa là trong thời gian 90 phút, cửa chịu được lửa mà không truyền nhiệt độ nguy hiểm sang phía sau.

• Ứng dụng: Ống dẫn khí nóng, gioăng kín nhiệt, bạt phủ, áo trùm máy, lò nung, cách nhiệt công nghiệp.
• Khác biệt chính:
  • Chịu nhiệt liên quan đến độ bền vật lý hoặc cơ lý của vật liệu ở nhiệt độ cao.
  • Không đồng nghĩa với chống cháy.
• Ví dụ: Bông rockwool chịu nhiệt 800°C, bông gốm ceramic chịu nhiệt 1260–1400°C…

Sản phẩm bị co rút nhưng không bắt lửa.

• Giải thích:
  • Khi tiếp xúc với ngọn lửa, một số loại vải thủy tinh, silicone phủ, cao su chống cháy, bông gốm ceramic… sẽ co lại, xốp lại hoặc đổi màu.
  • Tuy nhiên, chúng không duy trì ngọn lửa, không bắt cháy, và tự dập lửa khi không còn nguồn nhiệt.
• Chúng vẫn đạt các chứng nhận chống cháy như UL94, ASTM E84.

NOTE:

• Chống cháy lan là ưu tiên trong thiết kế nhà xưởng, công trình dân dụng, nơi cần ngăn lửa lan rộng.

• Chống cháy là yêu cầu bắt buộc với các hệ thống an toàn như cửa, vách, hệ trần, nơi cần kéo dài thời gian an toàn khi có hỏa hoạn.

• Chịu nhiệt thường dùng trong công nghiệp, lò hơi, cách nhiệt thiết bị, nơi yêu cầu làm việc liên tục ở nhiệt độ cao.

• Hiện tượng co rút không đồng nghĩa với cháy – cần đánh giá theo tiêu chuẩn và kết quả test thực tế.